Szacunek to postawa, która jest konieczna w naszym życiu. Uczenie dzieci traktowania ludzi wszystkich ras i środowisk (oraz nas samych) z życzliwością i respektem jest obowiązkiem nas wszystkich. Kluczem do sukcesu jest jednak dawanie dobrego przykładu. Nie uda się to, kiedy głosić będziemy jedno, a robić drugie. Przychodzisz po dziecko do przedszkola, a ono kończy układać klocki, czy robić plastelinowe korale. Ty jesteś okropnie zmęczy_a, a w domu czeka jeszcze sporo obowiązków. Naprawdę ostatnim na co masz ochotę jest czekanie, aż Twoja córka dokończy korale z plasteliny. Co robisz? Popędzasz ją, bo się śpieszysz, czy czekasz, aż skończy swoją ważną pracę? Mam nadzieję, że poczekasz, bo szanujesz jej wysiłki i nie znaczą mniej tylko dlatego, że to TYLKO plastelinowe korale, podczas, gdy Ty masz do zrobienia prawdziwy obiad i prawdziwą exelową tabelkę dla szefa.
I wierzę, że kusi Cię, żeby powiedzieć: „Poważnie, znowu klocki?” może jednak powiedz: „Wiem, że to ważna budowla. Czy uważasz, że 10 minut to wystarczająco dużo czasu, żeby skończyć?”
Traktowanie naszych dzieci z szacunkiem to jedyny sposób, żeby nauczyć je szacunku do nas. Takie momenty jak ten w przedszkolu, czy w supermarkecie, kiedy Twój maluch chce kolejna zabawkę, a Ty z jakiegoś powodu nie chcesz jej kupić i Twoja na nie reakcja uczy dziecko czym jest szacunek. Ludzie często mają różne potrzeby, oczekiwania, zachowania. Szacunek nie polega na uleganiu, dostosowywaniu się. Szacunek oznacza dokonywanie wyborów, które budują relacje. Przede wszystkim szacunek powinien być wzajemny. Powinniśmy dawać ją naszym dzieciom zanim zaczynamy oczekiwać go w zamian.
Szacunek, oznacza traktowanie innych w taki sposób, w jaki masz nadzieję, że sam_a będziesz traktowany_a. Mając to na uwadze, oto kilka sposobów podejścia do rodzicielstwa, które pomogą Ci wychować dzieci, dzięki którym świat stanie się miejscem milszym i bardziej pełnym szacunku.
Szacunek, a docenianie dziecięcych wyborów.
Pokaż dziecku, że szanujesz dziecięce wybory. Zacznij od drobnych rzeczy. Nie kwestionuj zasadności użycia czerwonej kredki tam, gdzie Ty użłbyś_użyłabyś niebieskiej. Pozwól samodzielnie wybrać skarpetki, sukienkę, czy prezent na urodziny przyjaciela. Zapytaj na jaki film ma ochotę dziecko i jaka pyszność na kolację ucieszyłaby je najbardziej. Ucz jednak też, że czasami wybiera ona, a czasami Ty, bo każdy ma prawo do wybrania filmu, memu kolacyjnego, czy trasy rowerowej podczas weekendowej przejażdżki.
Mów grzecznie.
Pamiętaj, że tak jak mówisz do swojego dziecka, tak samo będzie ono rozmawiać z Tobą i wszystkimi innymi. Na przykład: „Ugh! Dlaczego zawsze tak długo wkładasz buty?” można lepiej wyrazić jako pełne szacunku spostrzeżenie: „Widzę jak się strasz, żeby samodzielnie założyć buty! Uwielbiam to. Zastanawiam się, czy powinniśmy zacząć przygotowywać się wcześniej, abyś miał więcej czasu na zakładanie ich bez mojego ponaglania”. Podobnie „Podaj mi proszę gąbkę, umyjemy buzię” uczy szacunku (i rozwiązywania problemów) zamiast „Zawsze jesteś taki brudny”.
Szacunek, a magiczne słowo przepraszam.
Nikt. nie jest doskonały i nie należy tego ani od siebie, a ni od innych – zwłaszcza naszych dzieci wymagać. Każdy ma prawo się zdenerwować, zapomnieć, nie być w nastroju, nie być na siłach, nie wiedzieć czy się pomylić. Nie ma idealnych mam, perfekcyjnych ojców i nieomylnych cioć. Nie ma też żadnego wstydu, nie ujmuje nam to autorytetu i nie zabiera supermocy jeżeli się do tego przyznamy. Jeżeli stracisz cierpliwość, zrobisz coś nieidealnie – po prostu przeproś. Nie tłumacz się, tylko wytłumacz co się stało. Poza szacunkiem nauczy to Twojego malucha uważnego, a nie mechanicznego (dla świetego spokoju) przepraszania oraz brania odpowiedzialności za swoje czyny.
Rozwiązuj konflikty z rozwagą.
Ważne, aby Twoje dzieci widziały, że starasz się słuchać z szacunkiem, nawet jeśli się z nimi nie zgadzasz. Gdy dorosną, problemy będą się tylko nasilać – rezygnacja z chóru, kwestionowanie wiary, umawianie się z kimś, kogo nie lubisz. Wtedy szczególnie ważne jest aby mieć solidną podstawę do rozmów i umiejętność okazywanie sobie wzajemnie szacunku. Nie oznacza to, że dzieci zawsze dostają to, czego chcą. Nie oznacza to też, że nie ma miejsca na silne emocje. Zamiast jednak mówić „Nie okazuj braku szacunku”, spróbuj wsłuchać się w uczucia kryjące się za tym, co wydaje się być brakiem szacunku.
Pamiętam, jak zabrałem moją 3-latkę z sali zabaw. Nie była gotowa do wyjścia, płakała i kopała i rzucała kaloszami. Ja spokojnie wyjaśniłam, że musimy odebrać tatę z lotniska. To nie podlegało negocjacjom, ale widziałam jaka była smutna i sfrustrowana. Nie próbowałam wymusić ani zgody, ani zadowolenia. Po prostu zrobiłam to, co należało zrobić i pomogłam jej wyrazić swoje uczucia. Powiedziałem jej: „Nie byłaś jeszcze gotowa do wyjazdu!” A ona powiedziała: „Nie byłam!” i płakałem przez chwilę. A potem przestała płakać.
Szacunek, a poświęcany dziecku czas i uwaga.
Słuchaj i praktykuj aktywne słuchanie, odkładając telefon, nawiązując kontakt wzrokowy i zadając dodatkowe pytania. Aktywne słuchanie jest „aktem miłości”. Pewnego dnia dzieci będą miały swoje telefony (jeśli jeszcze nie mają) i będziesz chciał, aby spędzały czas z Tobą, słuchały Cię bez wlepiania się w ekran smartfona czy tabletu.Dziecko nie zawsze Ci powie: „Chcę, żebyś na mnie spojrzał, żebym wiedział, że zwracasz uwagę na to co mówię”. To, że Ci tego nie powie, nie znaczy jednak, że tego nie potrzebuje.
Naucz dzieci dobrych manier.
Tak, jest to również znane jako etykieta, ale nie mówię o używaniu odpowiedniego widelca w drogiej restauracji. Mówię o „Proszę podaj makaron” i „Dziękuję bardzo że przyszłaś na moje przyjęcie urodzinowe” i innych odpowiedzi, które mówią „Widzę i doceniam twoje wysiłki i szanuję czas, który dla mnie poświęciłeś”.
Pielęgnuj uważność.
Tak, twoje dziecko może przechodzić przez fazy, gdy naprawdę chce mówić tylko o dinozaurach, których Ty nie znosisz. Niestety, aby nauczyć dziecko ciekawości, aktywnego słuchania i odpowiadania się na potrzeby innych ludzi musisz i w takich rozmowach brać aktywnie udział dużo dopytując. Gdyż każda rozmowa wymaga zadawania pytań. Okazywanie zainteresowania innymi ludźmi jest antidotum na zachowania typu „ja-ja-ja”, który jest zarówno denerwujący, jak i, w większym stopniu, zdradziecki. Naucz swoje dzieci, że dobra rozmowa wymaga zadawania pytań. Bo nawet jeśli pytanie dotyczy czegoś małego („Czy sok jałowy zawsze był twoim ulubionym napojem?”), jest to część większej uważności, która w skrócie mówi: Wiem, że różnisz się ode mnie. Kim jesteś i co myślisz o świecie?
Szacunek, a dostrzeganie w ludziach pozytywnych cech.
Ważne jest, żeby zauważać, co jest dobrego w ludziach w twoim życiu i mówienie o tym. Możesz powiedzieć: Ania naprawdę pięknie tańczy. Musiała włożyć dużo wysiłku w to, żeby się tego nauczyć. Uwielbiam to, jak babcia zawsze pamięta, że twoim ulubionym kolorem jest niebieski. Jest taka troskliwa. Takie „pozytywne plotki” są przeciwieństwem złośliwości i mówienia o kimś żle za jego plecami. Są wspaniałym treningiem dla okazywania szacunku, uznania i zauważania oraz doceniania wysiłków innych ludzi.
Stawiaj granice (z szacunkiem).
Powiedzmy, że zazwyczaj pamiętasz o przekąsce na po basenie dla swojego malucha, ale zapomniałeś dzisiaj i powiedzmy, że twoje dziecko w niemiły sposób Ci o tym przypomniało. (Przewracając oczami i mamrocząc coś w stylu „Co za głupek”). Weź głęboki oddech i policz do dziesięciu. Pamiętaj, że aby uczyć szacunku, musisz okazywać szacunek. Następnie postaw granic z zachowaniem szacunku dla rozmówcy „Przepraszam, że zapomniałem twojej kanapki i wiem, że jesteś głodny”, możesz powiedzieć. „jednak czy słyszysz, jak brzmi twój głos, kiedy tak do mnie mówisz? To sprawia, że czuję się źle i sprawia mi to dużą przykrość”.
Poznawaj inne kultury i sposoby życia.
Poszerzaj horyzonty swojego dziecka tak, aby szacunek i ciekawość — a nie negatywna ocena — były jego naturalną reakcją na różnicę. Może to oznaczać pytanie o jedzenie w koreańskiej restauracji lub pójście na paradę gejów. Przeczytaj książkę o dzieciach z innych stron świata, aby porozmawiać o tym, co jest podobne, a co inne. (Oni też kochają zabawki. Wodę czerpią ze studni.) Wszystkie te nawyki pozwolą Twojemu dziecku traktować szacunek wobec innych jako część swojej tożsamości.